Η υποκρισία του ευρωσκεπτικισμού

Οι ευρωσκεπτικιστές κατηγορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ότι είναι απρόσωπη, μακριά από τους Ευρωπαίους πολίτες, μη δημοκρατική και άλλα παρόμοια. Ίσως να έχουν δίκιο για κάποια από αυτά. Ωστόσο, είναι γεγονός πως η Ένωση ποτέ δεν φοβήθηκε την θεσμική ανανέωση.

Και, με το δεδομένο πως πλέον το ίδιο το εγχείρημα απειλείται, δεν είναι ώρα να τεθούν στο τραπέζι προτάσεις για τη βελτίωσή του;

Αντιθέτως, τα κράτη - μέλη φαίνονται βυθισμένα στην εσωστρέφεια και αφήνουν χωρίς αντίλογο την ρητορική των ευρωσκεπτικιστών. Η οποία, κάθε άλλο παρά προτάσεις περιέχει.

Αν ο οργανισμός της ΕΕ υπήρξε κάπου ανεπαρκής, ας μας το πει κάποιος συγκεκριμένα. Με θεσμικές αναφορές. Τί δεν έκανε σωστά η Ευρώπη και τί είδους Ευρώπη θέλει...

Ναι, υπήρξε ανεπαρκής, όντως, αλλά μόνο πολιτικά. για αυτό και οι κατηγορίες είναι γενικόλογες. Και η συζήτηση δεν πρόκειται να γίνει ποτέ πιο συγκεκριμένη, γιατί η ευθύνη στον συγκεκριμένο τομέα, στη πραγματικότητα, βαραίνει τα κράτη- μέλη.

Δεν αρκεί η Κομισιόν να θέλει να δυναμώσει η Ένωση. Πρέπει τα κυρίαρχα κράτη να της δανείσουν από την ισχύ τους. Το έκαναν κατά τις πρώτες δεκαετίες της ύπαρξής της.

Το κάνουν τις τελευταίες δύο; Την τελευταία δεκαετία της κρίσης;

Κατηγορείται η Ευρώπη ως «γραφειοκρατία των Βρυξελλών», λες και θα μπορούσε να είναι κάτι περισσότερο, από τη στιγμή που οι τοπικές κυβερνήσεις αρνούνται να της παραχωρήσουν εργαλεία διακυβέρνησης.

Και περαιτέρω, έχουμε κοινό νόμισμα και ποιούμεθα την νήσσαν για τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Για ποιον άλλο λόγο αποκτήσαμε κοινό νόμισμα, αν όχι για κοινές οικονομικές πολιτικές;

Υπάρχουν στρεβλώσεις, ναι. Είναι αθεράπευτες ή μήπως υπάρχουν πολιτικά προσκόμματα για τη διόρθωσή τους;

Πρώτη φορά στην Ιστορία έγινε μία τέτοια απόπειρα, μία ενοποίηση σε οικονομική βάση, στο δυτικό πρότυπο παραγωγής.

Πετύχαμε στα βασικά για να αποφασίσουμε ότι παρακάτω δεν πάει το καράβι; Ή θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε ως δικαιολογία την πολιτισμική διαφορά μεταξύ βορρά και νότου, επειδή, φερ’ειπείν, δεν θέλουμε να ανοίξουμε τα επαγγέλματα στην Ελλάδα ή να απελευθερώσουμε τις απολύσεις στην Ισπανία;

Εν κατακλείδι, τί έκαναν τα κυρίαρχα κράτη - μέλη κατά τη κρίσιμη περίοδο που η Ένωση έπρεπε να ήταν πιο στέρεη από ποτέ;

Η Βρετανία ήταν δυσαρεστημένη για μία ένωση, με την οποία είχε εξόχως προνομιακή σχέση και την οποία, συν τοις άλλοις, υπονόμευε σε πολλά σημεία (πχ. Κοινή Πολιτική Ασφαλείας).

Η Γερμανία υποβάθμισε την Ένωση με την αρχή της κρίσης, όταν ανέλαβε καταχρηστικά τα ηνία των διαπραγματεύσεων σε βάρος της Κομισιόν.

Η Ελλάδα θεώρησε πως η Ευρώπη παραείναι τεχνοκρατική, οπότε κάλεσε στα της Ένωσης το... ΔΝΤ!

Και τα παραδείγματα μπορούν να συνεχιστούν.

Εν ολίγοις, οι χώρες αντιμετωπίζουν τις κρίσεις τους με όρους εθνικούς, αλλά, για ό,τι πάει στραβά, κατηγορούν την Ένωση.

Η ΕΚΤ είναι ισχυρή, το ευρώ αντέχει στη κρίση, κάτι που δείχνει ότι η θέση της Ένωσης μπορεί να επιδεινωθεί μόνο από τις αμφισβητήσεις που δέχεται από τα μέλη της. Στο μεταξύ, όσο επιδεινώνεται η θέση της, πλήττονται ευκολότερα τα μέλη της από τη κρίση, τα οποία αμφισβητούν την Ένωση κ.ο.κ.

Και υπό όλη αυτή την αμφισβήτηση, τροφοδοτούνται και οι εθνικιστικές τάσεις. Η ακροδεξιά πάντως δεν ανέβηκε ραγδαία επειδή η ΕΕ είναι ανεπαρκής, αλλά επειδή ο κόσμος ολόκληρος βρέθηκε στη δίνη μιας μεγάλης, συστημικής, οικονομικής κρίσης. Τα άκρα υπήρχαν και θα υπάρχουν για καιρό. Είναι ο αντανακλαστικός φόβος των λαών στο νέο δεδομένο της παγκοσμιοποίησης. Οι πιέσεις στο βιοτικό επίπεδο ήταν ο καταλύτης και, ενώ η Ένωση λειτουργεί ανασταλτικά απέναντί τους, οι κατά τόπους εθνικολαϊκιστές υποστηρίζουν πως οι απανταχού τραπεζίτες, τεχνοκράτες και λοιποί ξένοι θέλουν να πιουν το αίμα του εκάστοτε λαού.

Οι μετριοπαθέστεροι, υποστηρίζουν πως μπορεί να υπάρξει μια «άλλη» Ευρώπη. Πώς; Θα μας πουν συγκεκριμένα; Εφαρμόστηκε κάτι παρόμοιο κάπου αλλού και τώρα πηγαίνει καλύτερα;

Ξέρουμε πως η Ευρώπη έκανε λάθη. Ξέρουμε επίσης πως προήγαγε έμπρακτα την ειρήνη και το φιλελεύθερο πνεύμα.

Πως οικοδομήθηκε πάνω στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Ηγέτες μετρίου αναστήματος και πολιτικά συστήματα του προηγούμενου αιώνα, απολαμβάνοντας την ευημερία που τους πρόσφερε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, αμέλησαν ή δεν θέλησαν να μεταδώσουν τις ίδιες αξίες στους λαούς τους και απέτυχαν να ανακόψουν την ακροδεξιά δυναμική, οπότε, υπό την εσωστρέφεια της κρίσης, οι χώρες τους χάνουν την πίστη τους στο εγχείρημα.

Εάν διαλυθεί, δεν θα διαλυθεί μόνη της η ΕΕ. Θα την έχουμε διαλύσει όσοι επωφεληθήκαμε.

Μιχάλης Δεμερτζής