Είναι όλα, τελικώς, προσφορά και ζήτηση;

Ο Δημοσθένης Χατζηνικολάου είναι
ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής
Μεταρρυθμιστικής Σύνθεσης και
υπεύθυνος του Τομέα Δικτύων

Στα μάτια ενός οικονομολόγου, φυσικά και είναι...

Ένα ερώτημα που απασχολεί αρκετούς, λοιπόν, είναι εάν οι τράπεζες οδήγησαν στην παγκόσμια οικονομική κρίση, με τα προωθημένα χρηματοοικονομικά παράγωγα, ή ο αλόγιστος και ασυνεπής δανειολήπτης...

Για να ρίξουμε όσο παραπάνω φως γίνεται ας πούμε ότι, πολύ απλά, και οι δύο έχουν την ευθύνη. Τόσο των πράξεων όσο και των παραλείψεων τους.

Πάρτε για παράδειγμα την τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων -το γνωστό μπιτκόιν- το οποίο δημιουργήθηκε μετά την κρίση. Έχω δει κόσμο να βάζει δυσανάλογα με τις δυνατότητες του χρήματα, χωρίς ιδιαίτερη πληροφόρηση, απλώς και μόνο κυνηγώντας το εύκολο κέρδος. Εκτινάσσεται, δηλαδή, η ζήτηση και οι μεγάλοι παίκτες αποχωρούν από την αγορά. Προσωρινά, τις περισσότερες φορές, μέχρι να βρουν χώρο να ρίξουν και άλλον αέρα στη φούσκα.

Τις φούσκες δεν τις δημιουργεί μόνο η προσφορά των μεγάλων ιδρυμάτων και πρωταγωνιστών, αλλά και η ζήτηση των απληροφόρητων δανειοληπτών. Και δεν είναι, απλά, αυτό που λένε οι πολλοί ότι "η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση".

Γιατί έρχεται το επόμενο ερώτημα: «είναι κακές οι φούσκες και άρα ο ίδιος ο καπιταλισμός, ο οποίος δημιουργεί ανισότητες και κοινωνική εξαθλίωση;»

Η κυκλική φύση της κρίσης λοιπόν είναι εγγενές στοιχείο του καπιταλισμού και η οποία απελευθερώνει τις δυνάμεις της καινοτομίας και της αλλαγής. Οι οποίες, εν κατακλείδι, είναι αυτές που οδήγησαν στην "κακιά νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση" μειώνοντας ραγδαία την φτώχεια και την εξαθλίωση σε δισεκατομμύρια ανθρώπους του πλανήτη.

Σε αυτό το πολύπλοκο μωσαϊκό εξισορρόπησης των δυνάμεων της προσφοράς και της ζήτησης εμείς στην Ελλάδα σαν να αντιλαμβανόμαστε μόνο τα δεινά που μας "προκάλεσαν οι κακοί ξένοι" (η προσφορά). Θαρρείς και εμείς δεν είχαμε μερίδιο ευθύνης ή ότι "οι ξένοι" δεν είχανε και αυτοί να αντιμετωπίσουν την πλεονάζουσα ζήτηση και τον αλόγιστο δανεισμό.

Αλλά δεν έχουμε να κάνουμε εδώ με ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Όσο αξία έχει η επίρριψη ευθυνών άλλη τόση αξία έχει και η αποτελεσματική λύση για μία ρεαλιστική ελπίδα στο μέλλον.

Το νούμερο ένα πρόβλημα στην Ελλάδα και σύμπτωμα της κρίσης είναι σήμερα η ιλιγγιώδης ανεργία. Η εργασία και η εξ αυτής συνειδητές επιλογές της αποταμίευσης και του ορθολογικού σχεδιασμού σαν να είχανε ξεχαστεί δραματικά από την απελθούσα γενιά.

Λοιπόν, το μέλλον, πλέον, είναι εδώ. Η ανεργία λύνεται μόνο με επενδύσεις, από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Αυτές απαιτούν ένα σταθερό κυβερνητικό καθεστώς, με το σταδιακό χτίσιμο ενός περιβάλλοντος φιλικού προς το επιχειρείν.

Αυτή είναι η οδός των μεταρρυθμίσεων, που θα οδηγήσει σε αλλαγές όλους τους πυλώνες, αναγκαστικά, του ελληνικού κράτους αλλά και της νοοτροπίας των πολιτών του. Σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης.

Ας βρούμε το κουράγιο, όσο προλαβαίνουμε ακόμα, να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Μακριά από επουράνιες σωτηρίες και εύκολες λύσεις. Να κοιτάξουμε, με απλά λόγια, να βελτιώσουμε την προσφορά μας, σε όλα τα επίπεδα.