Μία ακόμη αξιολόγηση πριν το τέλος

Με το τελευταίο μνημόνιο σε ισχύ, είναι σαφές πως το μεγαλύτερο μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής θα γίνει από το σκέλος των εσόδων. Δηλαδή, φόροι και πάλι φόροι.

Επιπλέον, καθώς έχουμε αποδείξει, πρώτον, πως αυτά που ψηφίζουμε στο κοινοβούλιο δεν έχουν και μεγάλη σχέση με αυτά που εφαρμόζουμε στην αγορά (ούτε καν στο ξεκάθαρο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων) και, δεύτερον, δεν θα προβούμε ποτέ αυτοβούλως σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υπερβαίνουν το συγκεκριμένο μνημόνιο, δεν πρόκειται να δούμε την οικονομία μας να παίρνει ανάσα στο εγγύς μέλλον.

Θα περάσουμε απλά έναν ακόμα όγκο μέτρων, μήπως και επιτευχθεί το απαιτούμενο καθαρό δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Κάποια θετική επίδραση στην πραγματική αγορά δεν προβλέπεται με αυτά τα δεδομένα.

Εν ολίγοις, η οικονομική ύφεση καλά κρατεί και θα κρατεί για καιρό ακόμα. Και όλα αυτά, εφόσον η επόμενη αξιολόγηση προχωρήσει με σχετική ομαλότητα και κλείσει εγκαίρως.

Από την άλλη, ξέρουμε όλοι πως εδώ και ενάμιση χρόνο, αξιολόγηση και ομαλότητα είναι έννοιες αλληλοαποκλειόμενες.

Η παρούσα κυβέρνηση και πάλι θα προσπαθήσει -ήδη προσπαθεί- να αντισταθεί στις προτάσεις του κουαρτέτου, ωσάν να τιμά το έθιμο, αφού αληθινά επιχειρήματα ακόμα δεν έχουμε ακούσει και ούτε πρόκειται. Προφανώς αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι η κυβέρνηση προβάλλει αντίσταση, όχι για τα συμφέροντα των Ελλήνων, αλλά για ψηφοθηρικούς λόγους. Αν σκοπός της ήταν το κέρδος της χώρας, θα εξέθετε τα ανεπιθύμητα σημεία των προτάσεων στο δημόσιο διάλογο με σαφήνεια και θα ήταν πιο συζητήσιμη στα υπόλοιπα, αντί να ακούμε γενικώς και αορίστως από υπουργούς για «κόκκινες γραμμές» (πάλι!) στα εργασιακά.

Ριζική ανακατανομή πόρων, εξουσιών και ανθρώπινου δυναμικού

Είναι καιρός να εγκαταλείψουμε τις θεωρίες συνωμοσίας, που «βλέπουν» παντού εχθρούς

Η κοινωνία μας πρέπει να πιστέψει, πρώτα απ’ όλα, στον εαυτό της. Ότι μόνο με σκληρή δουλειά και μεθοδική προσπάθεια, μπορεί να υπερβεί τις αντιξοότητες. Να κατανοήσει ότι κανείς δεν μας υπονομεύει, αλλά και κανείς δεν μας χρωστάει τίποτα. Το εθνικό σπορ της μετάθεσης ευθυνών σε άλλους οδηγεί σε αδιέξοδο. Οφείλουμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε «εύκολες» λύσεις, διότι απλούστατα δεν υπάρχουν! Οι διεκδικήσεις μας δεν σταματούν, αλλά ο εξαναγκασμός των εταίρων στο εξωτερικό είναι φενάκη.

Είναι καιρός πλέον να εγκαταλείψουμε τις θεωρίες συνωμοσίας, που «βλέπουν» παντού εχθρούς. Οι διεθνείς συμμαχίες μας –οι ευρωπαϊκές αλλά όχι μόνο αυτές– είναι πολύτιμες.

ΜΚΟ οι νέοι εργοδότες…

Αθόρυβα πλέον οι Έλληνες μετατρέπονται σε συνεργάτες ή υπαλλήλους των διαφόρων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που ασχολούνται με τη φιλοξενία των προσφύγων και μεταναστών, με κονδύλια που δέχονται απευθείας απ’ την Ε.Ε.

Όλο και συχνότερα, τουλάχιστον στη Β. Ελλάδα, ακούγεται ότι ένα σπίτι ενοικιάσθηκε στην τάδε ΜΚΟ ή ότι κάποιος γνωστός προσελήφθη με πολύ καλό μισθό, σαφώς ανώτερο απ’ τον κατώτερο του ιδιωτικού τομέα, απ’ τη δείνα ΜΚΟ ή ότι κάποια κυρία δηλώνει εθελόντρια απασχολούμενη επ’ αμοιβή από Τρίτη ΜΚΟ.

Ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών, ήρεμα κι αθόρυβα, αυξάνεται σταδιακά και με κλειστά τα από βορρά σύνορα βέβαια, εγκλωβίζονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι στη χώρα μας. Κάποιοι, ελάχιστοι, όταν διαπιστώσουν ότι εδώ τελειώνει το ταξίδι απ’ αυτή την πλευρά της Ευρώπης, επιστρέφουν πίσω προφανώς προσπαθώντας να βρουν άλλη είσοδο ώστε να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό που είναι κάποια απ’ τις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν δουλειές και δομημένη οικονομία.

Οι περισσότεροι όμως που μένουν, περιμένοντας, ποιος ξέρει τι, είναι παραπάνω από προφανές ότι χρειάζονται στέγη αξιοπρεπή, τροφή, φροντίδα κι ό,τι άλλο τέλος πάντων επιτάσσει ο πολιτισμένος τρόπος αντιμετώπισης ανθρώπων που τέλος πάντων, έφτασαν στη χώρα μας και ζητούν φιλοξενία.

Ως χώρα, αποδείχθηκε περίτρανα ότι δεν είμαστε εις θέσην ούτε τα βασικά να προσφέρουμε αφού γίναμε ο περίγελος του πλανήτη πριν μερικούς μήνες και με το κλείσιμο των συνόρων απ’ τους βόρειους γείτονες. Ανέλαβαν λοιπόν οι ΜΚΟ οι οποίες χρηματοδοτούνται απευθείας απ’ την Ε.Ε. αφού έχουν εγκριθεί, φυσικά, απ’ την ελληνική κυβέρνηση…

Η ενότητα το ζητούμενο

Σε λίγες μέρες θα γιορτάσουμε την επέτειο του «Όχι» και το έπος του ελληνοϊταλικού πολέμου. Εκείνο το «Όχι» καταγράφηκε στη συνείδηση του λαού μας, δικαίως, ως πράξη ηρωική. Η οποία όμως, μετέπειτα, δεν έμεινε «αμόλυντη» από την καπήλευση.

Ακραίες λαϊκίστικες φωνές, διανθισμένες με εθνικιστικές κορώνες, χρησιμοποίησαν το εμβληματικό «Όχι» το καλοκαίρι του 2015, για να δημαγωγήσουν.

Αντιθέτως, οι διεθνείς συνθήκες, σε ό,τι αφορούσε την Ελλάδα, δεν παρέπεμπαν στο έπος του ‘40, αλλά στη Μικρασιατική Καταστροφή, όπου και τότε το μότο των κυβερνώντων μας προς τους συμμάχους ήταν «δανείστε μας, αλλιώς αυτοκτονούμε».

Η πλειοψηφία, λοιπόν, έσπευσε πέρυσι: Όχι είπαμε τότε, όχι να πούμε και τώρα. Τόσο απλά, τόσο απλοϊκά. Εάν το σκεφτούμε πιο καθαρά, είναι απορίας άξιο, πώς με τέτοιες αναφορές, το «Όχι» του δημοψηφίσματος δεν πήρε 95%.

Αποδείχθηκε ότι, ως λαός, το «Όχι» μας νοιάζει κι ας είναι κι από κάρβουνο. Το ότι κατά το έπος του ΄40 ήταν η τελευταία φορά που το έθνος μας παρουσιάστηκε ενωμένο και ομοιογενές, ποσώς μας ενδιαφέρει. Κατακερματισμένη η κοινωνία πριν από αυτό, κατακερματισμένη και μετά. Και όποτε νομίζαμε ότι «κάτι άρχισε να γίνεται», ότι ο λαός φαίνεται να συσπειρώνεται υπό ένα (παπανδρεϊκό) όραμα, μια ιδέα, χτυπήσαμε σε τοίχο.

Η νέα συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση.

Στις μέρες μας, κάτω από τις οδυνηρές επιδράσεις της οικονομικής κρίσης, φαίνεται πως αναδύεται, συνολικά, μια μεγάλη τομή…

Στο βάθος, συντελείται μια κομβική ιδεολογική και πολιτική στροφή, κυρίως στις πιο ώριμες, δημοκρατικές κοινωνίες του πλανήτη μας, σε σχέση με την προβληματική της παγκοσμιοποίησης, σ’ αυτήν την ιδιαίτερα αφυπνιστική έναρξη αυτού του νέου αιώνα.

Παλαιά ερωτήματα ανατοποθετούνται και εντελώς νέα αναδύονται.

Τι σημαίνει, τελικά, παγκοσμιοποίηση;

Που οδηγεί αυτή η συνεχώς επεκτεινόμενη και συστημικά εμβαθυνόμενη αλληλεξάρτηση των φορέων δράσης, σε παγκόσμιο επίπεδο;

Πως μπορεί ένα κοινωνικο-οικονομικό σύστημα να προφυλαχθεί από τις ξαφνικές «καταιγίδες» που πλήττουν το διεθνές σύστημα;

Πως μπορεί –και αν μπορεί- να ωφεληθεί κάποιος, σε ένα καθεστώς πλανητικής ρευστότητας;

Ποιος πρέπει, πλέον, να είναι ο ρόλος μιας σύγχρονης, κοινωνικά ευαίσθητης και οικονομικά αποτελεσματικής, πολιτικής;

Επενδύσεις… κι ό,τι να ΄ναι…;

Με ακάθεκτη την καθοδική πορεία της χώρας να συνεχίζεται και το μόνο που αυξάνεται τελικά είναι το χρέος προς τους δανειστές έξω και το χρέος προς το κράτος καθενός απ’ τους πολίτες, μέσα, λέξεις όπως ‘ανάπτυξη’ και ‘επενδύσεις’ έχουν ξεχαστεί….

Στόχος, βάσει σεναρίων, πριν κάποια λίγα χρόνια, ήταν να πιάσει πάτο η χώρα για να ξεπουληθεί ευκολότερα, να πέσουν χαμηλά οι μισθοί ώστε να γίνει ανταγωνιστική των γειτονικών χωρών και γενικώς να εξορθολογισθεί βάσει κριτηρίων των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών, η λειτουργία του κράτους, ώστε να σταματήσει να παράγει ελλείμματα.

Πέρασαν τα χρόνια κι οι κυβερνήσεις, πέρασαν και διάφορα στελέχη του ΔΝΤ, πέρασαν γενικώς διάφορα και διάφοροι και το μόνο σίγουρο είναι ότι η ανάπτυξη κι οι επενδύσεις, ούτε καν φάνηκαν στο βάθος του δρόμου.

Κι αισίως φτάσαμε στο σήμερα, ‘στεγνοί’ πλέον οι μικρομεσαίοι Έλληνες από εισφορές και βαριά φορολογία, όσο κι αν προσπαθούμε κι εργαζόμαστε, το μόνο που καταφέρνουμε, να αυξάνουμε τα χρέη μας κι από νοικοκύρηδες να έχουμε καταντήσει ‘μπαταχτσήδες’ για το κράτος που μας κυνηγάει και προσπαθεί να μας εξαφανίσει αντί να μας προστατεύσει για να διασφαλίσει ότι θα εισπράξει.

Με τα λεφτά των άλλων…

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα, συναντώνται στο διαδίκτυο και στην τηλεόραση αναλύσεις, στις οποίες εκφράζεται η δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι τα χρήματα που μας δίνουν οι εταίροι πηγαίνουν στις δόσεις που χρωστάμε (με τίτλους όπως «μόνο 5% των μνημονιακών δανείων στους Έλληνες πολίτες»).

Λες και αν κάποιος πει σε έναν υπερχρεωμένο οικογενειάρχη, «αναλαμβάνω τα δάνειά σου», δεν είναι σημαντική βοήθεια.

Προφανώς υπάρχουν Έλληνες- και είναι αρκετοί- που θεωρούν ότι η αποπληρωμή των χρωστούμενων δεν συγκαταλέγεται στις υποχρεώσεις μας, παρά μόνο πρέπει να μας δανείζουν για να συνεχίσουμε να ρίχνουμε στην αγορά λεφτά, που δεν αντιστοιχούν στην παραγωγή της. Δηλαδή, σε μία μαύρη, υφεσιακή τρύπα.

Περιττό να πούμε πως, αν το κάνουν, θα έχουν κάθε λόγο να πιέσουν ακόμα περισσότερο για να εξορθολογιστεί ο τρόπος που παράγουμε, οπότε, οι ίδιοι που λένε τώρα ότι «μας βάζουν τα χρήματα στη μια τσέπη για να τα πάρουν από την άλλη», θα φωνάζουν για «παραβίαση της εθνικής μας κυριαρχίας».

Χάρης Βλάδος: Ινστιτούτα Τοπικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΙΤΑΚ).

Η παρουσίαση που ακολουθεί είναι μία πρόταση οικονομικής πολιτικής, προσανατολισμένη στην καινοτομία, από το νέο βιβλίο του Δρ. Χάρη Βλάδου "Στρατηγική των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων σε Συνθήκες Κρίσης", Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ.

Η οπτική μας οδηγεί, τελικά στην πρόταση δόμησης μηχανισμών συστηματικής ανάπτυξης της γνώσης και της καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο.

Αυτές οι διαστάσεις εκτιμούμε πως θα μπορούσαν να αποδειχτούν η κρισιμότερη παράμετρος της συνολικής διαδικασίας υπέρβασης της κρίσης για την χώρα, σήμερα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σκόπευση της οικονομικής μας πολιτικής φαίνεται πως θα μπορούσε να επανεστιαστεί προς:

• Την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των τοπικά λειτουργούντων μικρομεσαίων επιχειρήσεων μας
• Την αύξηση της ελκυστικότητας για τις νέες επενδύσεις
• Την συστηματική ενίσχυση του τοπικού παραγωγικού πλέγματος, για ένα μεγάλο αριθμό περιφερειών στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, προτείνεται η σύσταση τοπικών μηχανισμών αναπτυξιακού συντονισμού, άντλησης και διάχυσης πληροφορίας και μοντέρνας επιχειρησιακής τεχνογνωσίας, με κύριο άξονα την προώθηση της καινοτομικής επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας των τοπικά εγκατεστημένων επιχειρήσεων μας. (Βλ. Διάγραμμα 8.12)

Τα Τοπικά Ινστιτούτα Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΙΤΑΚ) είναι μηχανισμοί αναπτυξιακού συντονισμού, άντλησης και διάχυσης πληροφορίας και μοντέρνας επιχειρησιακής τεχνογνωσίας, με κύριο άξονα την προώθηση της καινοτομικής επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας των τοπικά εγκατεστημένων επιχειρήσεων 

Οργισμένοι Έλληνες, τα μαδέρια δεν είναι η λύση

Κατάρα και ανάθεμα στους κλέφτες του δημόσιου βίου.
- Κρεμάλα στους πολιτικούς.
- Να πάνε φυλακή τα λαμόγια.
- Κάθαρση τώρα.

Είναι μερικές από τις κραυγές των αγανακτισμένων νεοελλήνων για την κρίση. Κρίση που δείχνει αξεπέραστη όσα δις ευρώ και να μας δανείσουν. Κρίση που δεν είναι μονό λογιστική, κρίση που δεν αποτυπώνεται μόνο σε οικονομικά μεγέθη, αλλά είναι κρίση βαθύτατη και ριζωμένη πια στις ζωές όλων μας. Είναι κρίση αξιών, νοοτροπίας και ήθους.

Το πρόβλημα της αξιοπιστίας

Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός των Οικονομικών πρότεινε δημόσιο διάλογο για το μέλλον της Ευρωζώνης και για τις δυνατότητες της Ελλάδας να παραμείνει σε αυτήν.

Συγκεκριμένα έθεσε ζήτημα, “αν η Ελλάδα μπορεί να επιζήσει σ’ αυτή την Ευρωζώνη”. Μετά, το υπουργείο διέψευσε τη συγκεκριμένη φράση, που, για αυτή την κυβέρνηση, είναι σαν να την επιβεβαίωσε.

Το πραγματικό και συνάμα ρητορικό ερώτημα, βέβαια, είναι αν η Ελλάδα μπορεί να επιζήσει εκτός αυτής και οποιασδήποτε άλλης Ευρωζώνης, αλλά αυτό η συγκυβέρνηση το αποφεύγει, γιατί δεν ακούγεται όμορφα στο εσωτερικό της ακροατήριο.

Απεναντίας, η αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού μας μέλλοντος είναι ο εκλογικός θεμέλιος λίθος των δύο κυβερνώντων κομμάτων και, παρότι πάντα επικίνδυνη, θα είχε κάποια μικρή, ελάχιστη δόση λογικής, αν η κυβέρνηση είχε εκλεγεί πριν μία βδομάδα ή η διαπραγμάτευση για το τρίτο μνημόνιο συνεχιζόταν μέχρι τώρα.

Κλειδί για την ανάκαμψη ο καταναλωτής

Αν κάτι διαπιστώσαμε τα χρόνια της κρίσης, είναι πως, εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας, έχουμε σοβαρό ζήτημα προτεραιοτήτων. Πριν από τον πολίτη, έρχεται το κόμμα• πριν από τον καταναλωτή, ο επαγγελματίας. Ως αντίστοιχα αποτελέσματα, προέκυψαν ένα νοσηρό κοινωνικό- πολιτικό περιβάλλον και μία δυσκίνητη και μη ανταγωνιστική αγορά.

Οι πολιτικοί μας εκπρόσωποι αντιλαμβάνονται καταρχήν ως χρέος τους να είναι όλος ο κόσμος ευχαριστημένος. Αυτό από μόνο του δεν είναι βεβαίως κάτι το επιλήψιμο. Το αντίθετο. Το μετουσιώνουν, ωστόσο, σε πολιτική μέσα από μία άκρως κρατικίστικη, παλαιοκομματική, ρουσφετολογική αντίληψη:

Έπρεπε να είναι ευχαριστημένοι οι δημόσιοι υπάλληλοι. Για αυτό δεν τους «πιάνει» τίποτα.

Έπρεπε να είναι ευχαριστημένοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Για αυτό σχεδόν όλα τα επαγγέλματα είναι κλειστά, τυπικώς ή ατύπως.

Έπρεπε να είναι ευχαριστημένοι και οι βιομήχανοι και οι μεγαλοεπιχειρηματίες. Για αυτό και ελέγχονται πλημμελώς.

Τελευταίοι οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, που, στο μέτρο του δυνατού, έπρεπε να είναι και αυτοί ευχαριστημένοι, οπότε προστατεύονται από συλλογικές συμβάσεις που δυσχεραίνουν σε μεγάλο βαθμό την ευελιξία των μικρών επιχειρήσεων.

Επειδή όμως το συγκεκριμένο μοντέλο είναι αντιπαραγωγικό, καταλήξαμε να μην είναι ευχαριστημένος κανένας.