Η Παγκοσμιοποίηση

Και εδώ, ακριβώς, βρίσκεται όλη η ουσία του θέματος μας. Στην κοιτίδα, στην πηγή όλων των προηγούμενων συμπτωμάτων, ωριμάζει σιωπηλά μια εντελώς νέα καπιταλιστική πραγματικότητα η οποία ενσωματώνει και αναδιατάσσει εξελικτικά και τον ελληνικό κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό. Πρόκειται για μια νέα συνολική, ποιοτικά μεταλλαγμένη, πραγματικότητα η οποία συνέχει, συνθέτει και επανασυνθέτει αδιάκοπα στο εσωτερικό της, όλα τα επιμέρους ανατρεπτικά φαινόμενα της εποχής μας και στην Ελλάδα: η ίδια η Παγκοσμιοποίηση που βρίσκεται, πλέον, αφομοιωμένη στα κύτταρα και του ελληνικού κοινωνικοοικονομικού οργανισμού. Πρόκειται για την Παγκοσμιοποίηση με την οποία σπανίως ασχολούνται, με συστηματικό και συνεκτικό τρόπο, οι περισσότεροι οικονομολογούντες στην Ελλάδα σήμερα.

• Με την Παγκοσμιοποίηση η οποία δεν εξαντλείται σε κάποιο στενό οικονομικό φαινόμενο (εμπορικό, παραγωγικό, χρηματοοικονομικό…), ούτε σε κάποιο επιφανειακό και αποσπασματικό κοινωνικό φαινόμενο (πολιτισμικό, επικοινωνιακό, ιδεολογικό…): την παγκοσμιοποίηση που είναι, εντελώς αντίθετα, μια αδιαίρετη, όλο και πιο πυκνά συστημική και συνεχώς εμβαθυνόμενη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.
• Με την Παγκοσμιοποίηση, η οποία σημασιοδοτεί, τον ιδιόμορφο χαρακτήρα του σημερινού, διευρυνόμενου σε πλανητική κλίμακα, ακατάπαυστα και αδιάλειπτα μετεξελισσόμενου, σε ποιοτικούς-δομικούς όρους, καπιταλισμού.
• Με την Παγκοσμιοποίηση, η οποία αποτελεί ως δυναμικό σύνολο το σύγχρονο, όλο και πιο πολύπλοκο στάδιο ανάπτυξης του παγκόσμιου καπιταλισμού, συνθέτοντας μια αυθεντική, διακριτή φάση μέσα στην ιστορική ανάπτυξή του.
• Με την Παγκοσμιοποίηση, η οποία βρίσκεται, πλέον, στη ρίζα και όλων των επιμέρους κοινωνικοοικονομικών φαινομένων που βιώνουμε και στην Ελλάδα: όσο και αν δυσκολευόμαστε να το κατανοήσουμε αυτό, όσο και αν έχουμε συνηθίσει να το παρακάμπτουμε τις περισσότερες φορές, η παγκοσμιοποίηση είναι ήδη εδώ.

Και ακριβώς σε αυτό σημείο αναφύεται, σύμφωνα με την άποψη του γράφοντος, η κρισιμότερη ίσως πρόκληση για τη σημερινή ελληνική οικονομία και κοινωνία. Η πρόκληση του να κατανοήσει, με γόνιμο και εποικοδομητικό τρόπο, αυτή τη νέα δυναμική πραγματικότητα της Παγκοσμιοποίησης, που τη διαπερνά από άκρη σε άκρη. Να την κατανοήσει και να προσαρμοστεί βαθμιαία με ενεργητικό, συνεκτικό και προ-δραστικό τρόπο. Να προσαρμοστεί όχι με τρόπο παθητικό, ασυνάρτητο και αντιδραστικό, όπως το συνηθίζει εν πολλοίς έως σήμερα. Να προσαρμοστεί έξυπνα, δημιουργικά και υπεύθυνα, προσπαθώντας να μειώσει, κατ’ αυτόν τον τρόπο, το κοινωνικοοικονομικό κόστος να αυξήσει τα οφέλη της προοδευτικής ένταξής της, εάν είναι δυνατόν για όλα τα μέλη της. Να βρει, εν τέλει, το δικό της ανοικτό και γόνιμο μονοπάτι μέσα στο ακατάπαυστα εξελισσόμενο παιχνίδι της Παγκοσμιοποίησης.

Και, όμως, αναρίθμητα παραδείγματα αποδεικνύουν ότι, ως ευρύτερη κοινωνία στην Ελλάδα σήμερα, ελάχιστα από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ή θέλουμε να καταλάβουμε. Συνεχίζουμε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, να αδιαφορούμε για τη δυναμική της παγκοσμιοποίησης και να αδρανούμε απέναντι της, αρκετές φορές, σε οδυνηρό βαθμό. Και πίσω από τα συνήθη προσχήματα και τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, η ίδια η προβληματική της παγκοσμιοποίησης φαίνεται να συνεχίζει να υφέρπει ως ο μεγάλος άγνωστος, ως το μεγάλο συγκεκαλυμμένο και βαθιά ακρωτηριασμένο, κρίσιμο ερωτηματικό του δημόσιου εθνικού «διάλογου» μας. Και το κυριότερο: αυτό δεν φαίνεται να είναι -και δεν θα είναι στο μέλλον, ακόμα περισσότερο- καθόλου ανώδυνο στις συνέπειες του. Μακάρι να ήταν έτσι…

Δρ. Χάρης Βλάδος

Ιδρυτικό Μέλος ΕΥ.ΜΕ.ΣΥΝ - Πρόεδρος Διοικούσας

Απόσπασμα από το βιβλίο: Βλάδος, Χ. (2006) 'Η Δυναμική της Παγκοσμιοποίησης και οι Επιχειρήσεις στην Ελλάδα'. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική. Εισαγωγή & Μεθοδολογικός Προσανατολισμός, σελ. 7.