Δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις

Μετά την μεταπολίτευση ένα νέο είδος πολίτη επικράτησε στην κοινωνία μας: ο πολίτης που έχει δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις, αυτός που συναντάς καθημερινά με το που θα βγεις από την πόρτα του σπιτιού σου. Είναι εκείνος που θα πετάξει το πλαστικό μπουκάλι από το παράθυρο του αυτοκινήτου του, γιατί ο οδοκαθαριστής θα το μαζέψει, θα παρκάρει το αυτοκίνητο του πάνω στην ράμπα για τα αναπηρικά αμαξίδια, θα παραβιάσει την σειρά αναμονής στην εφορία, θα έχει τη μουσική στην διαπασών σε ώρες κοινής ησυχίας, γενικά είναι αυτός που αποκαλούμε «παρτάκια» και πού δεν τον ενδιαφέρει τίποτε άλλο πέρα από τον εαυτό του και όσα κλείνουν τα ντουβάρια του σπιτιού του.

Είναι ο ίδιος πού σαν υπάλληλος θα κοιτάξει να λουφάρει εις βάρος των συναδέλφων του, που θα κλέψει την εφορία εις βάρος των συμπολιτών του, θα μπλοκάρει την κυκλοφορία όταν απεργεί -γιατί είναι δικαίωμα του- και θα διεκδικεί δικαιώματα εις βάρος του κοινωνικού συνόλου γιατί έχει ισχυρό συνδικαλιστικό όργανο.

Στην δημιουργία αυτού του φαινομένου συνετέλεσαν πολλοί παράγοντες με πρώτον αυτόν της οικογένειας. Ο ερχομός στην οικογένεια ενός παιδιού σημαίνει ότι όλα προσαρμόζονται στις ανάγκες του. Το νέο μέλος της οικογένειας γίνεται αμέσως και ο απόλυτος άρχοντας, δεν εντάσσεται στις αρχές και τις συνθήκες της, αντίθετα η οικογένεια προσαρμόζεται στις πιο ακραίες επιθυμίες του. Πηγαίνοντας στο σχολείο αυτό που πρωτίστως θα έπρεπε να μάθει είναι η πειθαρχία, όμως βάσει της νέας παιδαγωγικής, η πειθαρχία είναι αντίθετη στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. Έτσι ο μαθητής μπορεί να κάνει κατάληψη του σχολείου (δημόσιας περιουσίας). Να προκαλέσει καταστροφές και να μην τιμωρηθεί για τίποτα. Αυτό το άτομο δεν ενηλικιώνεται στα 18 γιατί σε όλα αυτά τα χρόνια κανείς δεν το κατέστησε υπεύθυνο για τις πράξεις του.

Ότι κακό έγινε στα παιδικά και εφηβικά χρόνια έρχεται και το ολοκληρώνει η πολιτεία. «Το κράτος στην υπηρεσία του λαού», δηλαδή, μπαίνει στον ρόλο του πατέρα που είναι υποχρεωμένος να υπηρετεί επ' άπειρον τα κακομαθημένα παιδιά του, ή «Νομός είναι το δίκιο του εργάτη», που μεταφράζεται ότι στην κοινωνία αυτή μπορείς να είσαι υπεράνω του νόμου, άρα ότι γουστάρω κάνω, δεν πληρώνω υποχρεώσεις προς το κράτος, δεν τηρώ τους νόμους που δεν μ' αρέσουν, διορίζομαι στο δημόσιο και δουλεύω, αν θέλω αλλά παίρνω τον μισθό, διεκδικώ προαγωγές και μισθολογικές αυξήσεις χωρίς αξιολόγηση. Όταν το κράτος χρεοκοπήσει -γιατί εγώ το έφερα εκεί, βέβαια- διαμαρτύρομαι ενάντια στους πολιτικούς που εγώ ψήφιζα και υπέκυπταν στις δικές μου απαιτήσεις και ενάντια σ' αυτούς που το δάνειζαν για να τις εξυπηρετεί.

Καθημερινά συναντάμε ανθρώπους δυσαρεστημένους από την κυβέρνηση να εύχονται να φύγει, για να έρθει μία καινούργια να αλλάξει την κατάσταση και κάποιους άλλους να μην επιθυμούν τις εκλογές γιατί έτσι κι αλλιώς όλοι ίδιοι είναι: «Αυτοί μήπως που θα έρθουν θα είναι καλύτεροι;». Απόλυτα υπεύθυνοι για την χρεοκοπία της χώρας είναι οι πολιτικοί, η αυτοκριτική λείπει παντελώς, ο πολίτης είναι το θύμα, υπάρχει η άρνηση να κοιταχτούμε στον καθρέφτη.

Εάν τελικά έχουμε εκλογές σύντομα και έρθει στην εξουσία η ΝΔ με το Κυριάκο Μητσοτάκη, θα βγούνε γελασμένοι για πολλοστή φορά όσοι προσδοκούν ότι την επόμενη μέρα θα μειωθεί η ανεργία, θα αυξηθούν οι συντάξεις και οι μισθοί και θα γεμίσουν οι τσέπες τους λεφτά. Θα χρειαστεί και δουλειά και θυσίες και πάνω και πέρα απ' όλα συνεργασίες και συναίνεση -χρειάζεται αλλαγή της νοοτροπίας μας. Η κρίση, τελικά, ένα μας έδειξε: ή προχωράμε όλοι μαζί μπροστά η βουλιάζουμε.

Δυστυχώς, αν δεν γίνει συνείδηση σε όλους μας ότι η ζωή μας είναι απολύτως δική μας ευθύνη, ότι μια κοινωνία ευνομούμενη, με πρόοδο, ανάπτυξη και πολιτισμό δεν είναι υπόθεση δέκα ανθρώπων αλλά όλων των πολιτών, ότι κανένας πολιτικός όσο ικανός και άξιος να είναι δεν πρόκειται να τα καταφέρει χωρίς εμάς, τότε θα χάσουμε και την τελευταία ίσως ευκαιρία που έχουμε.

Ελένη Ιατρού

Ιδρυτικό Μέλος Ευ.Με.Συν