Διπλή επέτειος η 23η Ιουλίου

Η σημερινή ημερομηνία αποτελεί ορόσημο για τη χώρα μας. Ακριβώς πριν 44 χρόνια ξεκίνησε η Μεταπολίτευση, καθώς στις 23 Ιουλίου του 1974 κατέρρευσε η χούντα του Ιωαννίδη και εκλήθη ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να ηγηθεί της νέας κυβέρνησης.
Το δίχως άλλο, πρόκειται για μία σημαντική ημέρα για τη δημοκρατία και την ελευθερία.
Συνέβη όμως και κάτι άλλο σαν σήμερα, επίσης πολύ σημαντικό, τόσο για τη χώρα μας όσο και για όλο τον πλανήτη, που αφορά και αυτό σε πανανθρώπινες αξίες όπως η ελευθερία και η δημοκρατία, αλλά και η ισότητα, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Την 23^η Ιουλίου του 1952 ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ).

Με άλλα λόγια, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν μία πολυκατοικία, σαν σήμερα μπήκαν τα πρώτα της θεμέλια. Για την ακρίβεια, η σχετική συνθήκη υπεγράφη τον Απρίλιο του 1951 και σαν σήμερα, το 1952, ετέθη σε ισχύ. Τυπικά, προέβλεπε την κοινή διαχείριση της παραγωγής και της εμπορίας των δύο κύριων πρώτων υλών της πολεμικής βιομηχανίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου από τα μέχρι πρότινος εμπόλεμα κράτη.

Ήταν όμως κάτι πολύ περισσότερο από μία εμπορική-τεχνική συμφωνία. Ήταν ο τρόπος που γίνονται πράξη τα οράματα. Η πολιτική επιδίωξη ήταν ξεκάθαρη:

Όπως ανέφερε η Διακήρυξη Σούμαν, που προανήγγειλε τη δημιουργία της ΕΚΑΧ, «…Η συσπείρωση των ευρωπαϊκών κρατών απαιτεί να εξαλειφθεί η προαιώνια αντίθεση μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας...». Κάτι τέτοιο βεβαίως δεν μπορούσε να γίνει πραγματικότητα με λόγια του αέρα, κενές υποσχέσεις και συμφωνίες ειρήνης βασισμένες μόνο σε καλές προθέσεις.

Συνεπώς, όπως συνεχίζει η Διακήρυξη, «…Η από κοινού διαχείριση της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα θα εξασφαλίσει άμεσα την εγκατάσταση κοινών βάσεων οικονομικής ανάπτυξης, πρώτου σταδίου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας και θα αλλάξει την μοίρα περιοχών [...]. Η αλληλεγγύη που θα δημιουργηθεί στην παραγωγή θα καταδείξει ότι κάθε πόλεμος μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας καθίσταται όχι μόνον αδιανόητος αλλά και υλικά αδύνατος…».

Και για να μην υπάρχουν αμφιβολίες και στον υπόλοιπο κόσμο για το πού πηγαίνει το «καράβι», ο πρώτος πρόεδρος της Ανώτατης Αρχής της ΕΚΑΧ, Ζαν Μονέ, τιτλοφόρησε το πρώτο δελτίο της αντιπροσωπείας της ΕΚΑΧ στην Ουάσιγκτον: «Προς μία ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Ευρώπης».

Αυτός ο συνδυασμός μακρόπνοου οράματος και υπομονής, ξεκάθαρης πολιτικής στοχοθεσίας και ρεαλισμού, με προσοχή στη λεπτομέρεια και στα οικονομοτεχνικά ζητήματα, έφτιαξε κάτι εντελώς νέο που εξελίχθηκε σε αυτό που ξέρουμε ως Ευρωπαϊκή Ένωση και που, με όλα του τα προβλήματα, αποτελεί σήμερα τη δεύτερη ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο και, το κυριότερο, το «σπίτι» 510 εκατομμυρίων πολιτών.

Δεδομένου του ότι το συγκεκριμένο είναι ένα από τα δύο πιο δημοκρατικά και ασφαλή «σπίτια» του πλανήτη, φαίνεται τουλάχιστον φυσιολογική η επιμονή του Κωνσταντίνου Καραμανλή να στεγάσει εκεί και τους πολίτες της δικής του χώρας.

Για να επανέλθουμε λοιπόν στα καθ’ ημάς, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι την έξοδο της Ελλάδας από την επταετία της δικτατορίας ακολούθησε σχεδόν άμεσα η είσοδός της στην ΕΟΚ και ότι η πορεία της Μεταπολίτευσης είναι παράλληλα και πορεία ενσωμάτωσης της χώρας μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Δεν ήταν πάντα μία ήρεμη πορεία. Είχε λακκούβες και πισωγυρίσματα και αυτή την εποχή με την κρίση δεν είναι εύκολη. Εναλλακτικές όμως πορείες δεν υπάρχουν.

Όχι επειδή αν αλλάξουμε κατεύθυνση κινδυνεύουμε, αλλά… Για την Ελλάδα και την Ευρώπη μιλάμε.

Και ιστορικά να το δούμε, δεν γίνεται αλλιώς…

Ο Μιχάλης Δεμερτζής είναι Ιδρυτικό Μέλος

και υπεύθυνος του Τομέα Θέσεων της

Ευρωπαϊκής Μεταρρυθμιστικής Σύνθεσης