Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στη γείτονα χώρα, η ηγεμονία του Ερντογάν ενισχύεται. Όπερ σημαίνει πως ο αυταρχισμός του τουρκικού καθεστώτος εντείνεται.
Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο πολιτικός λόγος έχει διολισθήσει στον ακραίο λαϊκισμό και ο ένας εκ των δύο υποψήφιων πρόεδρων των ΗΠΑ κρίνεται τουλάχιστον απρόβλεπτος.
Στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αναδύονται κατά τόπους εθνικιστικές πολιτικές δυνάμεις, η ισλαμική τρομοκρατία φαίνεται πιο απειλητική από ποτέ και, όλα αυτά, την ίδια στιγμή που η ΕΕ διανύει περίοδο τεταμένων σχέσεων με τη Ρωσία.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το μέλλον φαντάζει τουλάχιστον αβέβαιο, ειδικότερα για τα κράτη εκείνα, που επηρεάζονται πολυπλεύρως.
Τέτοιο κράτος είναι και η Ελλάδα, η οποία, δυστυχώς, δεν φαίνεται να έχει τα εφόδια, τα οποία θα της δώσουν τη σιγουριά που απαιτείται εν τω μέσω ενός ρευστού διεθνούς περιβάλλοντος. Ούτε σε επίπεδο συστημικό ούτε σε επίπεδο προσωπικοτήτων.
Καταρχήν, η κοινωνία μας δεν διέπεται από ένα αξιακό σύστημα στέρεο και συμβατό με την εποχή, ώστε να έχει αποκτήσει την αυτοπεποίθηση και την προσαρμοστικότητα που απαιτούν οι δύσκολες περίοδοι.
Επιπροσθέτως, το πολιτικό μας προσωπικό συντηρεί ένα αποσαθρωμένο θεσμικό περιβάλλον, το οποίο εγγυάται πως οι ασκούμενες πολιτικές θα είναι έρμαια προσωπικών πεποιθήσεων, αν όχι διαθέσεων.
Και σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα ειδικότερα, όταν τα κυβερνητικά στελέχη του τόπου αφαιρούν κύρος από τους θεσμούς αντί να τους προσδίδουν, τότε αφαιρούν από τη σταθερότητα της χώρας και, στην εξωτερική πολιτική, αυτό εκμηδενίζει το περιθώριο λάθους.
Συνεπώς, αν θεωρείται ούτως ή άλλως ωφέλιμο να επιλέγει κανείς τους σωστούς συμμάχους, στη δική μας «υφεσιακή» περίπτωση είναι τουλάχιστον επιβεβλημένο. Όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως κανονικό κράτος.
Και, εν προκειμένω, στη συγκεκριμένη συγκυρία, η ΕΕ εξακολουθεί αδιαμφισβήτητα να είναι εγγυητής σταθερότητας.
Είναι αλήθεια πως η Ένωση βρίσκεται σε κρίσιμη φάση. Η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων ήδη υφίσταται (όπως φάνηκε και από την τελευταία σύνοδο κορυφής). Στο μεταξύ, δημοψηφίσματα ανά την ήπειρο (Ουγγαρία, Ολλανδία) ετοιμάζονται να νομιμοποιήσουν- και ίσως να μεγεθύνουν- το χάσμα μεταξύ κέντρου και περιφέρειας.
Εφόσον λοιπόν δεν έχουμε τύχη- με δική μας ευθύνη- να βρισκόμαστε στο σκληρό πυρήνα, είναι σκόπιμο να βρισκόμαστε εντός κοινού νομίσματος, τόσο για να εξασφαλίσουμε κοινωνική ηρεμία στο εσωτερικό, όσο και για να θωρακιζόμαστε στο εξωτερικό.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν πρέπει να ξεχνάμε (και τα τελευταία χρόνια το ξεχνάμε συχνά) πως η ιδιότητα μέλους της Ένωσης προϋποθέτει την πλήρη αποδοχή των υποχρεώσεών μας απέναντι στους συμμάχους μας. Ιδιαίτερα σε καιρούς δύσκολους.
Και η συγκεκριμένη περίοδος δεν ενδείκνυται για πειράματα. Όχι, όταν η αξιοπιστία της χώρας έχει καταβαραθρωθεί εξ αιτίας των τυχοδιωκτικών κυβερνητικών χειρισμών του περασμένου έτους. Και μόνο η σκέψη, τα περσινά μας λάθη να γίνονταν το φετινό «καυτό» καλοκαίρι, προκαλεί τρόμο.
Ειδικά στη διεθνή σκηνή, δεν συγχωρούνται, όχι μόνο οι κακοί χειρισμοί, αλλά ούτε οι απερίσκεπτες δηλώσεις. Ήμασταν τυχεροί που οι ελληνικές απειλές της άνοιξης του ’15 ακολουθήθηκαν από ένα σχετικά ήρεμο για τον δυτικό κόσμο καλοκαίρι, γιατί, ως γνωστόν, στη διεθνή σκακιέρα μπορείς να απειλήσεις μόνο μια φορά.
Εμείς ευτυχώς εκτεθήκαμε μόνο στους συμμάχους μας. Αυτούς που μία σημαντική μερίδα της ελληνικής κοινωνίας και των πολιτικών της εκπροσώπων απερίσκεπτα συνεχίζει να θεωρεί «ανάλγητους» και «τοκογλύφους».
Συμπερασματικά, η Ελλάδα χρειάζεται- όπως έχουμε γράψει αναλυτικά στο παρελθόν στην Ευ.Με.Συν.- πρώτον, αρχικά αποκατάσταση των θεσμών της, προς όφελος της σταθερότητας, και εν συνεχεία αναθεώρησή τους, προς όφελος της κοινωνικής της αναζωογόνησης και, δεύτερον, σοβαρότητα στο επίπεδο των πολιτικών της εκπροσώπων. Όπως προαναφέραμε, δεν είναι καιρός για πειραματισμούς. Η σταθερότητα, η ηρεμία, είναι αυτοσκοπός. Θα μας δώσει το χρόνο που χρειαζόμαστε ως χώρα, για να βρούμε τη θέση μας στο παγκοσμιοποιημένο πεδίο, ούτως ώστε, εάν οι διεθνείς συνθήκες επιδεινωθούν, να είμαστε από εκείνα τα έθνη που θα βγουν τελικά ενισχυμένα και όχι από αυτά που θα βυθιστούν στο σκοτάδι.
Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο πολιτικός λόγος έχει διολισθήσει στον ακραίο λαϊκισμό και ο ένας εκ των δύο υποψήφιων πρόεδρων των ΗΠΑ κρίνεται τουλάχιστον απρόβλεπτος.
Στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αναδύονται κατά τόπους εθνικιστικές πολιτικές δυνάμεις, η ισλαμική τρομοκρατία φαίνεται πιο απειλητική από ποτέ και, όλα αυτά, την ίδια στιγμή που η ΕΕ διανύει περίοδο τεταμένων σχέσεων με τη Ρωσία.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το μέλλον φαντάζει τουλάχιστον αβέβαιο, ειδικότερα για τα κράτη εκείνα, που επηρεάζονται πολυπλεύρως.
Τέτοιο κράτος είναι και η Ελλάδα, η οποία, δυστυχώς, δεν φαίνεται να έχει τα εφόδια, τα οποία θα της δώσουν τη σιγουριά που απαιτείται εν τω μέσω ενός ρευστού διεθνούς περιβάλλοντος. Ούτε σε επίπεδο συστημικό ούτε σε επίπεδο προσωπικοτήτων.
Καταρχήν, η κοινωνία μας δεν διέπεται από ένα αξιακό σύστημα στέρεο και συμβατό με την εποχή, ώστε να έχει αποκτήσει την αυτοπεποίθηση και την προσαρμοστικότητα που απαιτούν οι δύσκολες περίοδοι.
Επιπροσθέτως, το πολιτικό μας προσωπικό συντηρεί ένα αποσαθρωμένο θεσμικό περιβάλλον, το οποίο εγγυάται πως οι ασκούμενες πολιτικές θα είναι έρμαια προσωπικών πεποιθήσεων, αν όχι διαθέσεων.
Και σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα ειδικότερα, όταν τα κυβερνητικά στελέχη του τόπου αφαιρούν κύρος από τους θεσμούς αντί να τους προσδίδουν, τότε αφαιρούν από τη σταθερότητα της χώρας και, στην εξωτερική πολιτική, αυτό εκμηδενίζει το περιθώριο λάθους.
Συνεπώς, αν θεωρείται ούτως ή άλλως ωφέλιμο να επιλέγει κανείς τους σωστούς συμμάχους, στη δική μας «υφεσιακή» περίπτωση είναι τουλάχιστον επιβεβλημένο. Όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως κανονικό κράτος.
Και, εν προκειμένω, στη συγκεκριμένη συγκυρία, η ΕΕ εξακολουθεί αδιαμφισβήτητα να είναι εγγυητής σταθερότητας.
Είναι αλήθεια πως η Ένωση βρίσκεται σε κρίσιμη φάση. Η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων ήδη υφίσταται (όπως φάνηκε και από την τελευταία σύνοδο κορυφής). Στο μεταξύ, δημοψηφίσματα ανά την ήπειρο (Ουγγαρία, Ολλανδία) ετοιμάζονται να νομιμοποιήσουν- και ίσως να μεγεθύνουν- το χάσμα μεταξύ κέντρου και περιφέρειας.
Εφόσον λοιπόν δεν έχουμε τύχη- με δική μας ευθύνη- να βρισκόμαστε στο σκληρό πυρήνα, είναι σκόπιμο να βρισκόμαστε εντός κοινού νομίσματος, τόσο για να εξασφαλίσουμε κοινωνική ηρεμία στο εσωτερικό, όσο και για να θωρακιζόμαστε στο εξωτερικό.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν πρέπει να ξεχνάμε (και τα τελευταία χρόνια το ξεχνάμε συχνά) πως η ιδιότητα μέλους της Ένωσης προϋποθέτει την πλήρη αποδοχή των υποχρεώσεών μας απέναντι στους συμμάχους μας. Ιδιαίτερα σε καιρούς δύσκολους.
Και η συγκεκριμένη περίοδος δεν ενδείκνυται για πειράματα. Όχι, όταν η αξιοπιστία της χώρας έχει καταβαραθρωθεί εξ αιτίας των τυχοδιωκτικών κυβερνητικών χειρισμών του περασμένου έτους. Και μόνο η σκέψη, τα περσινά μας λάθη να γίνονταν το φετινό «καυτό» καλοκαίρι, προκαλεί τρόμο.
Ειδικά στη διεθνή σκηνή, δεν συγχωρούνται, όχι μόνο οι κακοί χειρισμοί, αλλά ούτε οι απερίσκεπτες δηλώσεις. Ήμασταν τυχεροί που οι ελληνικές απειλές της άνοιξης του ’15 ακολουθήθηκαν από ένα σχετικά ήρεμο για τον δυτικό κόσμο καλοκαίρι, γιατί, ως γνωστόν, στη διεθνή σκακιέρα μπορείς να απειλήσεις μόνο μια φορά.
Εμείς ευτυχώς εκτεθήκαμε μόνο στους συμμάχους μας. Αυτούς που μία σημαντική μερίδα της ελληνικής κοινωνίας και των πολιτικών της εκπροσώπων απερίσκεπτα συνεχίζει να θεωρεί «ανάλγητους» και «τοκογλύφους».
Συμπερασματικά, η Ελλάδα χρειάζεται- όπως έχουμε γράψει αναλυτικά στο παρελθόν στην Ευ.Με.Συν.- πρώτον, αρχικά αποκατάσταση των θεσμών της, προς όφελος της σταθερότητας, και εν συνεχεία αναθεώρησή τους, προς όφελος της κοινωνικής της αναζωογόνησης και, δεύτερον, σοβαρότητα στο επίπεδο των πολιτικών της εκπροσώπων. Όπως προαναφέραμε, δεν είναι καιρός για πειραματισμούς. Η σταθερότητα, η ηρεμία, είναι αυτοσκοπός. Θα μας δώσει το χρόνο που χρειαζόμαστε ως χώρα, για να βρούμε τη θέση μας στο παγκοσμιοποιημένο πεδίο, ούτως ώστε, εάν οι διεθνείς συνθήκες επιδεινωθούν, να είμαστε από εκείνα τα έθνη που θα βγουν τελικά ενισχυμένα και όχι από αυτά που θα βυθιστούν στο σκοτάδι.
Μιχάλης Δεμερτζής
Ιδρυτικό Μέλος Ευ.Με.ΣΥΝ - Τομεάρχης Θέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου