Ταμεία και Κοινωνική Μηχανική

Στις αρχές του 20ου αιώνα και στην εποχή της ακμής της βιομηχανικής επανάστασης οι εργασιακές σχέσεις ήταν ακόμη στο μεσαίωνα και φυσικά δεν υπήρχε καμία δυνατότητα για συνταξιοδότηση. Πόσο μάλλον από το γεγονός πως το προσδόκιμο ζωής των εργατών ήταν τόσο χαμηλό που δεν είχε λόγο ύπαρξης.

Με την φαρμακευτική επανάσταση και την πρόοδο της ιατρικής, το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε τρομακτικά ακόμη και των εργατών. Σε συνδυασμό με αγώνες της εργατικής τάξης για καλύτερες συνθήκες δημιουργήθηκαν τα ταμεία (ασφαλιστικοί φορείς) οι οποίοι στην αρχή ήταν ιδιωτικές τράπεζες, κατ' ουσίαν, που έδιναν απόδοση βάσει των καταθέσεων στη διάρκεια του χρόνου επένδυσης. Η αρχή ήταν πως από το υστέρημα οι εργαζόμενοι αυξάνουν τον συνταξιοδοτικό λογαριασμό τους και όποτε θέλουν μπορούν να εισπράξουν το κεφάλαιο + απόδοση είτε εφάπαξ είτε σε δόσεις σαν σύνταξη. Η υγεία στα περισσότερα κράτη δεν υπήρχε ως κρατική παροχή, ή στην καλύτερη ήταν ξεχωριστό κομμάτι από το συνταξιοδοτικό.

Με την έλευση πιο σοσιαλιστικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη, τα ταμεία αυτά είτε αγοράστηκαν από το κράτος είτε τα συνδικαλιστικά όργανα των εργατών δημιούργησαν δικά τους (κρατικά πάντα) ασφαλιστικά ταμεία. Όλα αυτά έγιναν με την δημιουργία, παράλληλα, και της κρατικής δημόσιας υγείας για όσα κράτη ήθελαν να λέγονται μοντέρνα.

Στην Ελλάδα όλα αυτά έγιναν με μια μικρή καθυστέρηση και στην ουσία παρακάμψαμε την αρχική ιδιωτική πρωτοβουλία. Έτσι με την λήξη του εμφυλίου όλα τα ταμεία ήταν κρατικά και όλη η ασφαλιστική-υγειονομική πολιτική ασκούνταν από το κράτος σχεδόν αποκλειστικά.

Εδώ όμως έρχεται η στρέβλωση. Η κρατική πολιτική ποτέ δεν ήταν ευέλικτη (κυρίως στην Ελλάδα), και φυσικά δεν ήταν στην αρχή ενός αποταμιευτικού συνταξιοδοτικού. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, των τότε συνθηκών (χαμηλή ανεργία, υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, νέο πληθυσμό, λίγοι συνταξιούχοι, μηδέν στο ταμείο) ήταν προτιμότερη η υιοθέτηση του ανταποδοτικού συστήματος συνταξιοδότησης (όσοι δουλεύουν πληρώνουν τις συντάξεις αυτών που σταματούν) και επιδότησης από τη φορολογητέα ύλη σε περίπτωση ελλείμματος. Όλα καλά για αρχή. Στην πορεία όμως αυτό δεν άλλαξε όταν άλλαξαν οι συσχετισμοί νέων-ηλικιωμένων και τα ταμεία πλέον είχαν αποθεματικά ικανά για να μεταστραφούν σε αποταμιευτικό σύστημα. Ο λόγος;

Να μπορούν να δίνουν υψηλές συντάξεις (ασύνδετες με τις παρακρατημένες εισφορές), να νέμονται τον πλούτο όποτε θέλουν και να έχουν τσιφλίκια τους τα ταμεία που αλλιώς θα έπρεπε να είναι στο πνεύμα ιδιωτικών εταιριών και οι ασφαλισμένοι θα απαιτούσαν διαύγεια.

Η δε υγειονομική περίθαλψη έγινε αλληλένδετη με τις ταμειακές συνταξιοδοτικές εισφορές για να αποκτήσει η Ελλάδα κεφάλαιο για ΕΣΥ και περίθαλψη, αλλά στην πορεία δεν έγινε ποτέ αυτόνομη γιατί θα έπρεπε να μειώσουν τις υγειονομικές εισφορές.

Το γελοίο είναι πως τα ταμεία που δημιουργήθηκαν για την εξυπηρέτηση των πολιτών, στην Ελλάδα έχουν γίνει έμμεσοι κρατικοί φόροι που είναι απαιτητοί από το αδυσώπητο κράτος. Κανένα από τα βουλευτικά κόμματα δεν αγγίζει αυτή τη παράμετρο και φυσικά οι πολίτες είναι εντελώς απληροφόρητοι. Έχει γίνει πλέον τέτοια πλύση εγκεφάλου που θεωρούμε ότι είναι υποχρέωσή μας να πληρώνουμε τα ταμεία.

Θυμίζει το πείραμα κοινωνικής μηχανικής με τους 5 πιθήκους στο κλουβί με την μάνικα. Στους 5 αρχικούς πιθήκους κρεμάσανε ένα τσαμπί με μπανάνες και ρίχνανε νερό με την μάνικα σε όποιον το πλησίαζε. Σε λίγο καιρό κανένας δεν το έκανε. Μετά σιγά σιγά τους αντικαθιστούσαν έναν έναν. Το ιδιαίτερο είναι πως ο κάθε καινούριος δεν έκανε την κίνηση να πάρει από το τσαμπί εφόσον έβλεπε πως κανένας από τους παλαιούς δεν το άγγιζε. Μετά από 5 αλλαγές είχαμε 5 πιθήκους που κανείς δεν άγγιζε το τσαμπί και κανείς δεν ήξερε τον λόγο. Δεν χρειάστηκε ούτε η μάνικα...

Το κείμενο έχει γραφτεί στις 19/12/2013. Κανένα κόμμα δεν έχει ενημερώσει σαφώς τους πολίτες για τα προβλήματα του ασφαλιστικού. Σχεδόν 3 χρόνια μετά τίποτα δεν έχει αλλάξει και η ύφεση παραμένει. Μήπως να αρχίσουμε να εκστομίζουμε την αλήθεια και όχι υποσχέσεις δίχως αντίκρυσμα; 

Πιστής Δημήτρης

Αντιπρόερος Ευ.Με.ΣΥΝ - Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.