Η σημασία της αυτοτέλειας των ΟΤΑ

Με την οικονομική κρίση να έχει εδραιωθεί για τα καλά στη χώρα μας, αν η αδράνεια που επιδεικνύει η κεντρική εξουσία είναι ζημιογόνος, τα βήματα προς τα πίσω μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε έως και καταστροφικά.

Ενώ λοιπόν γράφονται και προτείνονται τόσα πολλά, επισήμως και ανεπισήμως, για την ανάγκη του εκσυγχρονισμού και της αποκέντρωσης της δημόσιας διοίκησης, η συγκυβέρνηση επιλέγει να κάνει τα αντίθετα.

Τελευταίο παράδειγμα η προώθηση διάταξης, κατά την οποία τα σημαντικότερα στελέχη (πλην εκλεγμένων) της τοπικής αυτοδιοίκησης- ήτοι, οι εκτελεστικοί και οι γενικοί γραμματείς- θα διορίζονται από το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

Τον καιρό δηλαδή που η Ευρώπη επιχειρεί την αναβάθμιση και την ενίσχυση των θεσμών τοπικής αυτοδιοίκησης στην επικράτειά της (περιφερειακά αναπτυξιακά προγράμματα, άμεση σύνδεση ΕΕ- ΟΤΑ, παράκαμψη της κρατικής γραφειοκρατίας κ.α.), εμείς ως κράτος, όχι μόνο αρνούμαστε την ενίσχυση, αλλά ακολουθούμε τον δρόμο που χάραξε ο γείτονας Ερντογάν, ο οποίος διορίζει δημάρχους.

Στο μεταξύ, ήδη ζούμε σε μία χώρα που η αυτοδιοίκηση άγεται και φέρεται από κομματικά συμφέροντα• που, ελέω του παγκοσμίου φήμης πλέον ελληνικού διοικητικού συγκεντρωτισμού, επαιτεί αντί να απαιτεί την παραχώρηση διευκολύνσεων, ως προς τη χειραφέτηση του περιφερειακού εκτελεστικού προσωπικού από τις κεντρικές κρατικές δυσπραγίες, και που οι τοπικές κοινωνίες μένουν σταθερά αποκομμένες από την διοίκηση των δήμων και των κοινοτήτων τους.

Η ντε φάκτο κατάργηση των δημάρχων που επιχειρείται λοιπόν, μαζί με τα προσχήματα, καταρρίπτει και τα απομεινάρια της τοπικής αυτοτέλειας και δεν είναι καθόλου υπερβολή να προσθέσουμε πως πλήττει βάναυσα τη δημοκρατία.

Ο ορθός δρόμος σε ό,τι αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση βρίσκεται, όπως προαναφέραμε, ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση κι επειδή- ειδικά στην Ευ.Με. Συν.- οι ενστάσεις είναι μόνο η μισή δουλειά, σκόπιμο είναι να τίθενται με σαφήνεια και οι προτάσεις:

Καταρχήν, οι δήμοι πρέπει να καταστούν οικονομικά αυτοτελείς, ώστε να γίνουν φορείς ανάπτυξης χωρίς καμία ανάγκη κρατικών επιδοτήσεων.

Με δεδομένα το σχετικά ευέλικτο γραφειοκρατικό περιβάλλον των δήμων και των περιφερειών, αλλά και την ικανότητά τους να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των περιοχών τους, οι κατά τόπους επενδύσεις μπορούν να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις τους. Αν όχι για κανέναν άλλο λόγο, το κράτος οφείλει να δώσει περιθώρια στους ΟΤΑ για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, ώστε οι τελευταίοι να δώσουν στην ελληνική αγορά την ώθηση που τόσο επιτακτικά χρειάζεται.

Στην οικονομική αυτοτέλεια των τοπικών κοινωνιών συμπεριλαμβάνεται και η μεταφορά βαρών από την κεντρική φορολογία στην τοπική αυτοδιοίκηση. Τα οφέλη από μία τέτοια αλλαγή θα είναι πολλαπλά σε επίπεδο ανταποδοτικών υπηρεσιών για τους πολίτες και μείωσης των λειτουργικών και άλλων εξόδων.

Οι οικονομικά αυτόνομοι ΟΤΑ θα οδηγήσουν στην αποκομματικοποίηση των μηχανισμών τους και αναγκαστικά σε περισσότερη διαύγεια των συναλλαγών τους, με αποτέλεσμα την απαλλαγή τόσο των τοπικών κοινωνιών, όσο και των πολιτικών τους εκπροσώπων από ένα τεράστιο εύρος παθογενειών, που ξεκινά από την εκτελεστική ανεπάρκεια της κεντρικής διοίκησης και φτάνει μέχρι το όποιο έλλειμμα δημοκρατίας υπάρχει στη χώρα μας.

Οι παραπάνω προτάσεις δε, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, έχουν γίνει πραγματικότητα από καιρό. Θεωρούνται πλέον κάτι δεδομένο, ως αυτονόητα βήματα προόδου, καθώς το πέρασμα από την εθνική στην τοπική θεώρηση της κοινωνίας, σηματοδοτεί το επόμενο στάδιο, όχι απλά προς την ανάπτυξη- πληθυσμιακή και οικονομική- της επαρχίας, αλλά και προς τη διεύρυνση της ίδιας της δημοκρατίας.

Μιχάλης Δεμερτζής

Ιδρυτικό Μέλος Ευ.Με.ΣΥΝ - Τομεάρχης Θέσεων